نشست بررسی ریسک‌ها و مخاطرات تجمعات انبوه صبح امروز در محل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با حضور مسئولان، کارشناسان و فعالان حوزه مدیریت بحران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایمنی پرس؛ زهره قمیان، استاد دانشگاه در نشست تخصصی مدیریت خطر تجمعات انبوه که با حضور جمعی از کارشناسان و اساتید دانشگاه در محل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد، با اشاره به اقدامات لازم برای مدیریت بحران در تجمعات انبوه اظهارکرد: کاهش خطر، آمادگی و پاسخ سه مرحله مدیریت بحران ماست. ما باید در زمان حادثه برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم. برنامه‌ریزی باید در تجمعات انبوه انجام شود تا حادثه‌ای رخ ندهد و اگر حادثه رخ داد کشته و مصدومی نباشد. برنامه ریزی باید بر اساس تحلیل خطر باشد.
وی ادامه داد: اگر ندانیم چه خطراتی در یک رویداد ما را تهدید می‌کند، نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم. موضوع مانورها هم بسیار مهم است. برگزاری رویدادها تمرین مناسبی برای پتانسیل و مهارت‌های کنترل بحران ما هستند. ریسک‌ها باید بر اساس نوع رویداد بررسی شوند. باید توجه کنیم که یک رویداد مذهبی با رویداد ورزشی متفاوت است. همچنین باید بررسی شود که برنامه در فضای باز برگزار می‌شود یا نه. همچنین تعداد افراد، منابع و دسترسی به مراکز بیمارستانی نیز مهم است. فصل برگزاری رویداد نیز مهم است. برای مثال اربعین امسال در فصل گرما و با ریسک گرمازدگی انجام می‌شود در حالی که چند سال پیش مساله گرمازدگی مطرح نبود.
قمیان با اشاره به لزوم ارزیابی هر رویداد پس از اتمام آن گفت: هر رویداد باید پس از برگزاری ارزیابی شود. برنامه‌ریزی بدون ارزیابی اثربخش نخواهد بود. بر اساس این مورد می‌توان برنامه بهبود را طراحی کرد. همچنین رویدادها باید بر اساس تحلیل خطر شناسنامه‌دار شوند.
در ادامه سید محسن حسینی بروجنی، کارشناس سلامت به خطرات تجمعات انبوه اشاره کرد و گفت: تجمعات انبوه یا mass gathering از نظر مقررات بین‌المللی بهداشت، باید به صورت بی‌خطر یا کم خطر برگزار شوند. هر تجمع انبوه دارای ریسک است و باید این ریسک ارزیابی شود. در سازمان جهانی بهداشت هیچ رویکردی برای لغو یا جلوگیری از برگزاری تجمع انبوه وجود ندارد. در واقع باید تجمع انبوه بر اساس شواهد علمی برگزار شود و توجه کرد که چه ریسک‌هایی در منطقه برگزاری تجمع وجود دارد.
وی ادامه داد: ممکن است یک منطقه ریسک‌هایی مانند بیماری در خود داشته باشد و به خارج از منطقه منتقل شود، همچنین ممکن است ریسک‌هایی توسط شرکت‌کنندگان بیرونی وارد منطقه برگزاری تجمع شود و … که همه این موارد باید ارزیابی شود.
این کارشناس فنی حوزه سلامت با اشاره به لزوم توجه به نقاط ضعف و قوت منطقه برگزارکننده تجمع نیز گفت: باید بدانیم که منطقه مورد نظر قابلیت کنترل بیماری‌ها و شیوع اپیدمی را دارد یا خیر. باید توانایی انجام اقدامات درمانی یک کشور یا منطقه نیز بررسی شود. جنبه‌های محیط زیستی هم در این موضوع موثر هستند.
حسینی بروجنی با اشاره به دیگر خطرات و ریسک‌های تجمعات انبوه اظهار کرد: ارزیابی ریسک و مشارکت افراد نیز در تجمعات بسیار مهم است. باید چالش‌های موجود در ورودی و خروجی‌ها نیز بررسی شوند. این موضوع در تجمعات بین‌المللی بسیار مهم است. مقررات بین‌المللی سلامت باید در چنین تجمعاتی رعایت شود و کشورها با WHO هماهنگ باشند. برای مثال عربستان برای ورود زوار اسناد مربوط به واکسیناسیون را مطالبه می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت رعایت مقررات فرامرزی گفت: مقررات بهداشت بین‌المللی یا همان IHR دارای 10 بخش و ۶۶ مقاله است. این یک پلتفرم بین‌المللی و قانونی برای همکاری‌های فرامرزی برای تجمعات انبوه است. این پلتفرم بستر همکاری‌های بین‌المللی است. باید این همکاری‌ها در سطح عملی و تکنیکال نیز گسترش پیدا کند. یکی از موضوعاتی که سازمان بهداشت جهانی می‌تواند در آن کمک‌کننده باشد، ارزیابی ریسک است. کشور میزبان تجمعات انبوه هزینه را به سازمان بهداشت جهانی پرداخت و کمک‌های سازمان را دریافت می‌کند.یکی از قابلیت‌های سازمان جهانی بهداشت رصد کردن خطرات سلامت در کشورهای گوناگون و برقراری ارتباط با کشورهای مربوطه است. سازمان بهداشت جهانی خود اتفاقات این چنینی را بررسی می‌کند و بدون این که کشور مربوطه آن را به سازمان گزارش دهد موضوع را پیگیری می‌کند.
این کارشناس حوزه سلامت با اشاره به وجود امکان برگزاری تمرین به منظور ارزیابی توانایی مدیریت بحران در تجمعات انبوه گفت: می‌توان با استفاده از قابلیت‌ها و توانایی‌های موجود، تمرین‌هایی طراحی و اجرا کرد تا بتوان در هنگام وقوع بحران از تجربیات این تمرینات استفاده کرد.
در ادامه مهدی حسن زاده، کارشناس حمل و نقل و مدیرعامل یک شرکت مشاور با اشاره به ضرورت مدیریت ازدحام جمعیت گفت: همانطور که در کتاب الهی نیز گفته شده است، اگر جان یک فرد در خطر باشد به مثابه در خطر بودن جان همه انسان‌هاست. این تاکید اهمیت بالای توجه به اقدامات مدیریتی برای صیانت از جان انسان‌ها در ازدحام جمعیت را یادآور می‌کند.در میان افزایش سطح آگاهی شهروندان امری مهمی است و ما باید آموزش‌های لازم را به مردم در این زمینه ارائه کنیم.
وی با اشاره به عوامل مشکل‌زا در این حوادث گفت: مدیریت بحران در این حوادث باید منعطف باشد و ممکن است این نیاز ایجاد شود که حادثه در لحظه کنترل و مدیریت شود. همچنین جانمایی موکب‌ها و سرویس‌های امدادرسانی باید به درستی انجام شود. تجارب خوبی در کشور ما وجود دارد اما بهره‌وری مناسبی اتفاق نمی‌افتد. در مستندات و مدارک نیز مطالعات خوبی در این زمینه وجود دارد که باید از آنها استفاده کرد.
حسن زاده با اشاره به عوامل کوچک حادثه‌ساز نیز گفت: ازدحام جمعیت، تردد موتورسیکلت‌ها و مشکلات موجود در حرکت ذی‌مدخلان می‌تواند به سادگی منجر به حادثه شود. وجود وسایل بازی و سرگرمی در ابعاد زیاد هم می‌توانند سبب حادثه شوند. پسماندهای زیاد در مسیر و تردد خودروهای سنگین در کنار شار جمعیتی نیز می‌تواند حادثه‌ساز شود.
در این مراسم جلیل عرب خردمند، رئیس مرکز تحقیقات سلامت دفاعی به قوانین و مقررات ایمنی و سلامت در ارتباط با تجمعات انبوه اشاره کرد و گفت: متاسفانه هیچ قانونی برای تجمعات در مجلس وجود ندارد. دستورالعمل مدیریت و ساماندهی زائران اربعین حسینی نیز وجود دارد که توسط ستاد اربعین وزارت کشور تدوین شد. همچنین در سال ۹۸ اساسنامه مدیریت بحران کشور در مجلس تصویب شد. اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل نیز ابلاغ شد و هم اکنون ما درگیر هماهنگی میان این دو سازمان هستیم.
در ادامه اصغر توان، عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به موضوع ارزیابی خطر در تجمعات انبوه نیز گفت: در گذشته دسته‌بندی متفاوتی برای تجمعات انبوه وجود داشت و این کار را برای مدیریت آنها سخت می‌کرد. امروز اما این رویدادها بهتر دسته‌بندی شده‌اند و می‌توان بهتر تجمعات انبوه را شناخت و ریسک‌های آنها را بررسی کرد. در فرایند ارزیابی خطر، پله اول شناسایی مخاطب است. هر تجمع انبوهی که برگزار می‌شود مخاطراتی دارد که باید شناسایی شوند. ابزارهایی که برای ارزیابی مخاطرات وجود دارند نیز انبوه هستند. حتی مخاطراتی که در سطوح پایین هستند نباید در تجمعات انبوه نادیده گرفته شوند. این‌ها جرقه‌هایی هستند که این تجمعات را تهدید می‌کنند.
توان با اشاره به لزوم بررسی ویژگی‌های شرکت‌کنندگان و آسیب‌پذیری آنها گفت: علاوه بر زیرساخت‌ها و پتانسیل محل، باید جنسیت، گروه سنی و دیگر ویژگی‌های شرکت‌کنندگان نیز بررسی شود. برای اجرای فرآیند بررسی این موارد ابزارهای گوناگونی وجود دارد. باید حیطه‌های مخاطرات در تجمعات انبوه شناخته شود. حیطه‌های محیطی، بهداشتی، روانشناختی و… در تجمعات انبوه وجود دارد. گرمای هوا، رطوبت هوا، ثابت یا متحرک بودن شرکت‌کنندگان ، ترافیک، پراکندگی، تراکم جمعیت، بارندگی و … همه و همه از جنبه‌های حیطه محیطی هستند.
وی با اشاره به حیطه روانشناختی گفت: رفتار جمعیت ، خلق جمعیت ،نوع تجمع، اعمال خاص تجمع و … از جنبه‌های حیطه روانشناختی هستند و باید رفتار جمعیت به صورت مداوم بررسی شود. همچنین در حیطه فردی نیز جنبه‌هایی نظیر عدم آگاهی فرد، جنسی افراد، رنج سنی و … مهم است.
توان با اشاره به جنبه‌های حیطه بهداشت در تجمعات انبوه گفت: احتمال طغیان بیماری‌ها، فقدان سیستم بهداشتی ، حضور ناظر بهداشتی، حضور دستفروشان، وجود سرویس‌های بهداشتی، تصفیه و بهداشت آب، وجود بیماری‌های عفونی و … نیز از جنبه‌های مهم حیطه بهداشتی هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به حیطه مدیریتی در تجمعات انبوه گفت: حیطه بعدی قابل بررسی، حیطه مدیریتی است. فقدان یا کمبود پرسنل، احتمال وقوع حملات تروریستی و در کل وجود ظرفیت‌های مناسب مدیریتی برای تجمعات انبوه از جنبه های این حیطه هستند.
وی با دسته‌بندی این تجمعات بر اساس نمرات کسب شده در این حیطه‌ها اظهار کرد: بر اساس این فاکتورها تجمعات به چهار دسته تقسیم می‌شوند. نکته قابل تامل این است که بسیاری از تجمعات انبوه در کشور ما ریسک متوسط متمایل به بالا دارند. ارزیابی خطر در تجمعات انبوه یک فرایند داینامیک و استراتژیک است و ما باید بتوانیم ارزیابی ریسک را در لحظه و برای تجمعات برنامه‌ریزی نشده انجام دهیم. ابزارهای ارزیابی خطر نیز وجود دارند که باید به صورت چک‌لیستی گسترده تر و جزئی تر شوند. همچنین نباید اشتباه محاسباتی در ارزیابی هطر وجود داشته باشد. برای مثال اگر هشتاد درصد ایتم‌ها به دست آمده است، باید به این توجه کرد که هنوز بیست درصد آیتم ها باقی مانده‌اند.
در ادامه سولماز ارژنگی، پژوهشگر سوانح طبیغی نیز با اشاره به چالش‌ها و راهکارهای برگزاری تجمعات انبوه اظهار کرد: تهران در طول سال به مدت ۶۵ روز درگیر برگزاری تجمعات و مراسم است. وقتی یک سانحه ازدحام جمعیتی رخ می‌دهد امکان دارد تا در کسری از ثانیه تلفات جانی زیادی در پی داشته باشد. بزرگترین تجمع انبوهی که اخیرا رخ داد، راهپیمایی عید غدیر بود. تمام نقاط این راهپیمایی نقاط داغ یا با تراکم جمعیت بالا بودند و احتمال وقوع حوادث ازدحام جمعیت بسیار بالا بود که خوشبختانه به خوبی و در ایمنی کامل مدیریت شد.
وی ادامه داد: ۶۴ درصد حوادث ازدحام جمعیت در مراسم مذهبی اتفاق میفتند. جنبه‌های گوناگون این مراسم از پیچیدگی آن خبر میداد و هیجانات فرهنگی،مذهبی و سیاسی در آن دیده می‌شد. با توجه به این که در این برنامه ها سیاست‌های جذب حداکثری وجود دارد، این سوال مطرح می‌شود که نباید در این رویدادها آستانه‌‌ای ایمن تعریف شود؟ظرفیت ایمن ما چقدر است؟
وی ادامه داد: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که مشکل کمبود منابع وجود ندارد اما تخصیص نامتناسب منابع و تضاد منابع و مدیریت آنها سبب شده تا چالش‌هایی در زمینه مدیریت بحران اتفاق بیفتد. راهکار این موضوع زون بندی منطقه به ۱۰ زون برای ایجاد کوریدور دسترسی به تمام نقاط داغ مراسم است.
ارژنگی با اشاره به وجود گپ‌هایی در این سازوکار گفت: سازمان‌ها و نهادهای بازیگر در مراسم جمعیتی باید با هم ارتباط عرضی و طولی مناسبی داشته باشند. همچنین اطلاع‌رسانی مطلوبی وجود داشته باشد و دستورالعمل‌های درستی برای اطلاع‌رسانی در شرایط بحرانی تعریف شود. متاسفانه از ظرفیت‌ها و امکانات موجود در سازمان‌های دولتی، مساجد ، مدارس و … نیز به درستی استفاده نمی‌شود .
وی اضافه کرد: موضوع بعدی آگاهی کم، استقبال و مشارکت زیاد است. همچنین در پیاده روی غدیر که تخلیه اضطراری بسیار اهمیت دارد ، راهبردهای اتخاذشده بسیار ناکافی و ناکارآمد بودند و تنها به چند بنر بسنده شده بود. باید به این موارد توجه شود. چالش بعدی تداخل این برنامه با فعالیت‌های روزانه است. این موضوع باید از قبل پیش‌بینی شود.
ارژنگی با اشاره به یکی از مهمترین چالش‌های این تجمعات گفت: باید به ظرفیت‌های مردمی در این حوزه توجه شود و از هیئات،تکایا و گروه های آموزش دیده بهره برد. همچنین اهمیت امداد و نجات بسیار بالا، پیچیده و دشوار است. به نظر می‌رسید که این اقدامات و پیش‌بینی‌ها به طور ساختارمند انجام نشده بود.
وی افزود: اقدام مشخصی نیز برای اقشار خاص مانند بانوان و سالمندان صورت نگرفته بود. همچنین موضوع دیگر این است که باید شهر آراسته به مراسم باشد و نه آشفته از آن. مهمترین موضوع نیز این است که زمان‌بندی مراسم باید به دقیق‌ترین شکل ممکن رخ دهد و هر سازمان اقدام درست را در درست‌تربن زمان انجام دهد. باید چارتی طراحی و ایجاد شود تا هر سازمان و نهاد بداند که باید کی و چه زمانی چه اقدامی را انجام دهد.
در ادامه نوید خادمی از اساتید دانشگاه تهران با بررسی نقش و جایگاه علم رفتارشناسی عابران پیاده اظهار کرد: علم شبیه‌سازی رفتار عابران پیاده به جان عابران پیاده متصل است. این علم می‌تواند به بررسی ریسک تجمعات کمک کند. باید یک بار برای همیشه دستورالعملی برای این موضوع تبیین شود. ایزار،جزئیات و علم مهندسی عابر در این زمینه بررسی می‌شود.
وی ادامه داد: حرکت افسارگسیخته انسان ها از روی ترس می‌تواند ریشه امنیتی یا غیرامنیتی داشته باشد. وقتی چگالی حضور افراد بالا باشد سیکل ترس،هیجان و فرار به وجود می‌آید و افراد زیر دست و پا می‌مانند و میمیرند. برای جلوگیری از این اتفاق باید چگالی را کنترل کرد.
خادمی درباره پارادایم‌های مدل‌سازی عابر پیاده گفت: یکی از پارادایم‌ها بررسی ریاضی حرکت هر عابر پیاده بر اساس سرعت حرکت آن، سن و دیگر فاکتورهای مربوط به آن است. در مدل نیروی اجتماعی نیز سه نیروی دافعه، جاذبه محیط و نیروی رسیدن به مقصد وجود دارد. این موضوع به صورت فیزیکی روی فرد تعریف می‌شود. باید رفتارهای خاص عابران پیاده نیز بررسی شود. رفتارها و حجم عابر نیز باید برآورد شوند.
وی با اشاره به امکان ایجاد تغییر در آمارهای جمع‌آوری شده گفت: ابزارها و سایت‌های زیادی برای پیش‌بینی ریسک و خطر این دیتاها وجود دارد. این به ما کمک می‌کند تا بتوانیم بدترین حالت را متصور شویم.
خادمی تاکید کرد: این نرم‌افزارها باید در ایران کالیبره شوند. نمی‌توان بدون کالیبره کردن از این نرم‌افزارها استفاده کرد و در واقع باید دانست که فرد ایرانی در شرایط نرمال و دیگر شرایط چطور رفتار می‌کند. دو مدل شبیه‌سازی آفلاین و آنلاین وجود دارد. داده‌های این شبیه‌سازی نیز می‌تواند از طرق مختلف منتقل شود. در شبیه‌سازی آفلاین، برای مثال دیتاهای غدیر امسال در مراسم غدیر سال بعد استفاده شود. در شبیه‌سازی آنلاین نیز می‌توان به صورت برخط این دیتاها را در اختیار داشت و از داده‌های real time استفاده کرد و پیش‌بینی لازم را در این رویدادها انجام داد. این داده‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا از رسیدن به نقاط و لحظات بحرانی جلوگیری کنیم.
همچنین در ادامه این نشست علیرضا نوری، معاون مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران با اشاره به موضوع واکاوی مدیریت بحران در حوادث ناشی از ازدحام جمعیت اظهار کرد: ۶۴ درصد حوادث در مراسم و اجتماعات مذهبی رخ می‌دهند. از قرن نوزدهم حوادث بسیاری در این زمینه اتفاق افتاده است. یکی از این حوادث در پل کاظمین عراق رخ داد که سبب کشته شدن ۹۵۳ نفر از مردم شد. همچنین حادثه منا که یک انسداد مسیر بود سبب کشته شدن بیش از دو هزار نفر شد. در حادثه کرمان نیز در روز بدرقه سردار شهید سلیمانی، اتفاق مشابهی رقم خورد. در این حادثه علاوه بر تنگی مسیرهای مراسم تشییع پیکر شهید سلیمانی، به موارد دیگری مانند عرض مجازی خودرو حامل پیکر شهید نیز توجه نشد. همچنین ذین مسیر المانهای خوانا و مناسبی نیز نداشت.
وی ادامه داد: عدم وجود دستورالعمل مدون و یکپارچه در این مراسم، سبب این اتفاق شد. اگر برنامه ریزی درستی وجود نداشته باشد، در واقع یعنی برنامه ریزی برای شکست انجام شده است. باید بدانیم که چه میزان جمعیت در یک فضا سبب بروز حادثه می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، بیشترین سرعت جابجایی افراد در شرایطی است که سه نفر در متر مربع در فضا حضور داشته باشند.
نوری تاکید کرد: اگر طراحی فضا درست نباشد، ما دچار design failure می‌شویم. اگر اطلاعات درستی وجود نداشته باشد شکست اطلاعاتی یا information failure رخ می‌دهد و اگر در مدیریت مشکلی وجود داشته باشد management failure رخ می‌دهد.
وی درباره مدل ICE گفت: این یک مدل برای بررسی ریسک در حوادث ازدحام جمعیتی است و باید بر اساس این مدل یک جدول تکمیل شود که شامل فاکتورهای طراحی،اطلاعات، مدیریت ، شرایط اضطراری و … است. داده‌های این جدول می‌تواند به برنامه ریزی برای بهبود شرایط کمک کند. برررسی و بهبود المانهای محیطی و تغییر برنامه‌ها و زمان‌بندی‌ها می‌تواند به ما کمک کند.
نوری با بررسی المانهای خطرساز گفت: المانهای تیز و برنده، المان‌هایب که باعث لیزخوردن افراد می‌شوند و موارد مشابه می‌توانند در تجمعات خطرساز باشند.
وی با اشاره به اهمیت پتنتها در مطالعه فناوری در حوزه تجمعات انبوه گفت: اجبار به افشا، ساختار مدون و منظم، رایگان بودن و … از مزایای پتنتها برای مطالعه عملی فناوری در زمینه تجمعات انبوه هستند. در این پتنتها نام مخترع، اقدامات وی و راهکارهای مفید مربوط به هدف ما در این پتنتها یافت می‌شوند. مدیریت شهری می‌تواند از این منابع استفاده کند و شرح دانش پیشین، خلاصه اختراع و … را در این پتنتها پیدا کند.
نوری تاکید کرد: ما باید بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌ها، دانش فنی موجود، به جای برنامه ریزی برای شکست برنامه مناسبی برای جلوگیری از وقوع حادثه و بحران طرحی کنیم.
در ادامه این نشست داوود پیرانی، کارشناس سلامت در حوادث و بلایا با اشاره به موضوع مدیریت سلامت و ایمنی در تجمعات انبوه اظهار کرد: ایمنی باعث می‌شود تا کیفیت زندگی افزایش پیدا کند. عدم توجه به این موضوع منجر به خسارت‌های جبران ناپذیری خواهد شد. در سال‌های اخیر سیر توجه محققین و سازمان‌ها به این موضوع رشد فزاینده ای داشته باشد.
وی ادامه داد: باید المان‌هایی وجود داشته باشد تا در یک رویداد به موضوع HSE پرداخته شود. شاید اربعین باعث شد تا ما ببینیم که تجمعات انبوه یک فرایند هستند. این رویداد فرامرزی سبب شد تا ما به فکر تعریف کردن سیستم برای این نوع رویدادها باشیم.
پیرانی با اشاره به موضوع زیرساخت‌ها گفت: تجمعات انبوه با زیرساخت‌ها درگیر هستند و چالش دارند. در این شرایط باید توجه به ایمنی بیش از پیش باشد. هر جا که تهدیدات حضور دارن باید به سراغ ایمنی رفت. چیزی که مهم است داشتن سیستم HSE در تجمعات انبوه است. رویدادهایی نظیر تجمعات انبوه همه نهادها را درگیر می‌کند. همچنین باید مدیران بالادستی و بالاترین مقامات نهادها نیز به این اصول پایبند باشند.
وی با اشاره به خط مشی تجمعات انبوه گفت: ورودی این سیستم یک انسان است و خروجی آن هم همان انسان است. فرایند فرایند معنابخشی است و ما باید فرد را سالم تحویل دهیم. در فرایندی مانند اربعین سیستم پیچیده ای وجود دارد که اصلا قابل مقایسه با مخاطرات محیط‌های صنعتی نیست. لذا باید نیازها، مدارک و مستندات بررسی شوند و به آنها نگاه ویژه ای شود.
پیرانی تاکید کرد: این سیستم باید طرح ریزی شود و این سیستم سبب می‌شود تا یوزرها سالم تحویل داده‌شوند. در HSE اگر ریسکی به خیر بگذرد هم باید ثبت شود. ما باید سیستم مدیریت HSE را برای تجمعات انبوه تعریف کنیم. جدیدترین قشری که وارد این سیستم شده اند موکب‌داران هستند. موکب‌ها پتانسیل ریسک بالایی دارند و باید به خطرات موجود در آنها توجه شود.
وی اضافه کرد: برای پیاده مردن این سیستم باید هفت گام اجرا شود. ما پژوهشی در سال ۹۸ انجام دادیم و در جریان این پژوهش مسیر یک زائر از ترمینال تا حرم را بررسی کردیم و متوجه شدیم که چه ریسک‌هایی در این مسیر زائر را تهدید می‌کند. در این روش هم از روش HEMP استفاده شد.
وی با اشاره به اهمیت موضوع ارزیابی ریسک گفت: قلب این فرایند ارزیابی ریسک است. این اقدام سبب می‌شود تا بتوانیم ریسک را به خوبی کنترل کنیم. ریسک‌های سطح بالا در این روش شناسایی می‌شوند برای آنها راهکار درنظر گرفته می‌شود.
پیرانی افزود: تحقیقات ما نشان می‌دهد که ما در ۱۰ موکب ۴۲۵۰ ریسک داریم. ۲۳۰ ریسک های لول محسوب می‌شوند و باید به صورت جدی به آنها پرداخت. ۳۰۸ ریسک شناسایی شده جانمایی نامناسب بوده اند که به سادگی می‌توان آن را حل کرد.
وی با اشاره به اهمیت موضوع مدیریت ریسک پویا گفت: فرماندهان بحران نیز باید بتوانند در لحظه ریسک را مدیریت کنند. برای مثال در حادثه ای که در استان کرمان رخ داد و چند صد نفر ناگهان مسیر خود را تغییر دادند، فرمانده مدیریت بحران باید این تغییر مسیر جمعیت را کنترل می‌کرد.
در ادامه احمد سلطانی، کارشناس امدادونجات درباره مخاطرات مراسم اربعین اظهار کرد: چنین وبینارها و نشست‌هایی دو دسته مخاطب دارند. مدیران و مسئولان در یک دسته و مردم که می‌خواهند در رویدادها شرکت کنند دسته دیگر مخاطبین هستند. لذا باید مطالب در قالبی گفته شوند که برای هردو دسته از مخاطبین مفید باشد.
وی ادامه داد: در چرخه مدیریت بحران ارزیابی مخاطره در همه مراحل وجود دارد. نباید هیچگاه این موضوع فراموش شود یا قطع شود چرا که ارزیابی مخاطرات یک فرایند مستمر است. قدم اول نیز در برنامه‌ریزی برای هر رویداد شناسایی و ارزیابی ریسک است.
سلطانی اضافه کرد: ارزیابی ریسک یک فرایند سیستماتیک است. در این فرایند هدف غایی حذف با کاهش مخاطره است. در هر صورت این فرایند یک فرایند نسبی است. وقتی صحبت از ریسک می‌شود، رکن اصلی مخاطره‌شناسی است.
وی تصریح کرد: زندگی ما مملو از رویدادهاست. حضور در راهپیمایی اربعین نیز یک رویداد است که می‌تواند منجر به خطر یا آسیب شود. رویدادهای زندگی می‌توانند دارای اثرات مثبت یا منفی باشند. رویدادهایی با اثر منفی به عنوان مخاطره تعریف می‌شوند. مخاطره بالقوه است و این یعنی می‌توان جلوی آن را گرفت. مخاطره اصل اساسی ارزیابی ریسک است و رویداد بالقوه خسارت زا نیز به عنوان مخاطره شناخته می‌شود.
وی با اشاره به تعریف بحران گفت: هر مخاطره ای لزوما بحران نیست و اگر از حالت بالقوه به حالت بالفعل تبدیل شود به عنوان بحران شناخته خواهد شد. این بحران ها می‌توانند سبب خسارت به انسان، مال یا بیزینس‌ها شوند. این اتفاق می‌تواند تبعات سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی یا فرهنگی داشته باشد.
وی تاکید کرد : اگر بخواهیم مخاطرات اربعین را تقسیم بندی کنیم، به چند پاسخ می‌رسیم. این مخاطرات می‌توانند بر اساس علت(انسانی یا طبیعی)، مکان(داخلی یا خارجی) یا اولیه یا ثانویه بودن طبقه بندی شوند. ارزیابی ریسک باید با درنظر گرفتن این سه جنبه انجام شود.
وی با اشاره به این موضوع در مراسم اربعین گفت: برای مثال در مراسم اربعین ممکن است حتی کوچکترین مخاطرات سبب وقوع بحران شوند. بنابرین لزوما نباید به دنبال مخاطرات کلی یا بزرگ بود. مخاطره رویداد، پدیده یا خدمتی است که می‌تواند سبب مخاطره شود. در پیاده روی اربعین نیز چنین موضوعی صادق است.
انتهای پیام
